dodawanie ułamków zwykłych o różnych mianownikach

Temat: Ułamki o mianowniku 10, 100, 1000. Powodzenia!!! Rozwiąż zadania. W każdym zadaniu wpisz imię i nazwisko. Praca klasowaUłamki zwykłe. Sprawdzian - ułamki. Ułamki i liczby mieszane na osi liczbowej. PODSUMOWANIE. Dodawanie i odejmowanie ułamków o jednakowych mianownikach. Ułamek jako wynik dzielenia. Ułamki niewłaściwe Dodawanie i odejmowanie ułamków o różnych mianownikach Materiał zawiera : - animację pokazującą sposób dodawania ułamków o jednakowych mianownikach, - dwa ćwiczenia interaktywne na dodawanie ułamków o jednakowych mianownikach. Materiał zawiera: - animację pokazującą sposób dodawania ułamków o różnych mianownikach, Aby dodać ułamki zwykłe o różnych mianownikach należy sprowadzić je do wspólnego mianownika ~najczęściej mnożąc przez siebie mianowniki , a następnie dodać do siebie całości, dodać liczniki i przepisać mianownik bez zmian. np.: Aby odjąć ułamki zwykłe o różnych mianownikach należy sprowadzić je do wspólnego mianownika, a Temat: DODAWANIE UŁAMKÓW O RÓŻNYCH MIANOWNIKACH. Sprowadź ułamki do najmniejszego wspólnego mianownika, dodaj i jeśli trzeba skróć ułamek, który otrzymasz. Jeśli ułamek nie wymaga skrócenia, pola na końcu należy zostawić puste. 3. +. 3. =. +. 5. Odejmowanie ułamków o różnych mianownikach. Sprawdziany: Ułamki zwykłe (podstawy) (8 zadań) Dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych (8 zadań) Ułamki zwykłe (14 zadań) Tematy: Ułamki zwykłe Porównywanie ułamków zwykłych Skracanie i rozszerzanie ułamków Sprowadzanie ułamków do wspólnego mianownika Zamiana liczby Z tej wideolekcji dowiesz się: - co zrobić, gdy musisz odjąć ułamki o różnych mianownikach, - jak znaleźć wspólny mianownik dla dwóch ułamków, - jakie są perbedaan ras timbul karena hal hal berikut kecuali. Jeżeli dwa ułamki mają ten sam mianownik, to wtedy dodajemy je sumując liczniki. Jeżeli ułamki mają różne mianowniki, to żeby je dodać lub odjąć, to należy je wcześniej sprowadzić do wspólnego mianownika. Oblicz \(\frac{2}{5}+\frac{1}{5}\). Oba ułamki mają te same mianowniki, więc możemy od razu dodać liczniki. \[\frac{2}{5}+\frac{1}{5}=\frac{2+1}{5}=\frac{3}{5}\] Oblicz \(\frac{1}{2}+\frac{1}{3}\). Ułamki mają różne mianowniki, więc najpierw musimy je sprowadzić do wspólnego mianownika. Pierwszy ułamek mnożymy w liczniku i mianowniku przez \(3\) (mianownik drugiego ułamka). Drugi ułamek mnożymy w liczniku i mianowniku przez \(2\) (mianownik pierwszego ułamka). \[ \begin{split} \frac{1}{2}+\frac{1}{3}&=\frac{1\cdot 3}{2\cdot 3}+\frac{1\cdot 2}{3\cdot 2}=\\[6pt] &=\frac{3}{6}+\frac{2}{6}=\\[6pt] &=\frac{3+2}{6}\\[6pt] &=\frac{5}{6} \end{split} \] Oblicz \(\frac{1}{2}-\frac{1}{3}\). Odejmowanie ułamków wykonujemy analogicznie do dodawania. Najpierw sprowadzamy ułamki do wspólnego mianownika, a następnie odejmujemy liczniki. \[ \begin{split} \frac{1}{2}-\frac{1}{3}&=\frac{3}{6}-\frac{2}{6}=\\[6pt] &=\frac{3-2}{6}\\[6pt] &=\frac{1}{6} \end{split} \] Więcej przykładów: Program do dodawania ułamków Wpisz w poniższe pola dwa dowolne ułamki, a program najpierw sprowadzi je do wspólnego mianownika, a następnie doda. + = Gdy nauczyciel matematyki myśli o dodawaniu ułamków zwykłych o tym samym mianowniku, zwykle czuje (sama tak miałam!), że to tylko pierwszy krok, że „prawdziwe” dodawanie ułamków zacznie się później, gdy trzeba będzie szukać wspólnego mianownika. Jest w tym sporo prawdy – faktycznie dodawanie ułamków o różnych mianownikach jest zdecydowanie bardziej złożonym procesem, opierającym się o fundament dodawania przy jednakowych mianownikach. Tym bardziej jednak musimy zadbać o wszystkie elementy fundamentu, żeby móc budować dalej. Okazuje się, że trudności może pojawić się całkiem sporo już na tym etapie! Jednak jeśli wiemy o wszystkich, oddzielimy je, będziemy stopniować trudność, to jak zwykle droga krok po kroku okaże się osiągalna dla każdego 🙂 Jak zwykle będę pokazywać działania na montessoriańskiej pomocy. Osoby, które nie mają jeszcze montessoriańskich ułamków zwykłych, zapraszam do wpisu o tym, jak zrobić je samemu 🙂 Wszystkie opisane Bazy (zestawy przykładów do rozwiązania, pogrupowanych według zdobywanej umiejętności) znajdują się w zakładce Bazy. W tym wpisie opisuję bazy 75-78. Jak dodawać ułamki? Dodawanie ułamków odbywa się na konkrecie dokładnie tak samo jak dodawanie liczb całkowitych. Tym razem jednak konkret jest trochę inny, a czasami musimy się trochę nagłowić, zanim wynik przedstawimy w takiej postaci, którą można zapisać. Jeśli dodajemy dwa ułamki o tym samym mianowniku, nie powinno nam to nastręczyć większych kłopotów. Wystarczy ułożyć oba dodawane ułamki i zobaczyć, jaki ułamek tworzą razem? O, proszę: Już widać, że dwie siódme dodać cztery siódme to sześć siódmych. A tutaj? Układamy trzy siódme i jedną siódmą i widać, że razem to… cztery siódme! Jeśli na tym etapie pracy na konkrecie pojawia się jakś kłopot, to źródło może być tylko jedno: trudności z układaniem i nazywaniem ułamków. Być może potrzebny będzie powrót do tego tematu 🙂 Co dodać, co przepisać…? Pierwsze kłopoty, raczej drobne i chwilowe, mogą pojawić się na etapie przejścia do abstrakcji. Początkowo potrzebne jest spore skupienie, żeby z dwóch ułamków odczytać potrzebne do dodawania informacje i wykonać na nich odpowiednie operacje (mianownik przepisać, a liczniki dodać). Jeśli dziecku sprawia to kłopot, dokładam etap przejściowy, na którym zadaje sobie kolejno pytania: jakie części dodajemy (tu trzeba sprawdzić mianowniki ułamków, na tym etapie powinny być jednakowe),jakie części otrzymamy (takie same – jeśli dodajemy części siódme, to otrzymamy części siódme, tutaj możemy już w wyniku wpisać mianownik,ile części dodajemy (tu wskazujemy na liczniki, np. dwie części siódme i cztery części siódme),ile części otrzymamy (dwie i cztery części to razem sześć, liczbę tę wpisujemy w liczniku wyniku). Mając takie pytania, łatwiej jest przejść do abstrakcji. Takie podstawowe przykłady z dodawania ułamków zwykłych zebrałam w Bazie 75. Pierwsza część zawiera przykłady, które można wykonać na pomocy. Druga część wymaga już pracy abstrakcyjnej ze względu na większe mianowniki. Przekraczanie całości Zwykle pierwszym zaskoczeniem, które może nas spotkać, jest to, że suma dwóch ułamków może przekroczyć jeden. Spróbujmy dodać cztery siódme i sześć siódmych. Możemy zrobić to dokładnie tak, jak poprzednio. Tym razem po prostu wynik „nie mieści się” na jednym kole: Co w takim razie? Można się zupełnie nie przejmować 😉 i liczyć tak jak poprzednio: otrzymamy części siódme i będzie ich 4+6=10. To oznacza, że wynikiem jest dziesięć siódmych. Możemy na tym poprzestać, ale też dobrze jest umieć zamienić taki wynik na liczbę mieszaną. Tutaj podkreślę, że nie zawsze, nie w każdym zadaniu i sytuacji warto to robić. Przyjęło się, by robić to co najmniej na końcu obliczeń. Oraz oczywiście wtedy, kiedy nam to umożliwi czy ułatwi obliczenia 🙂 Jak dokonać takiej zamiany? O tym pisałam już we wcześniejszym artykule. Teraz pora połączyć tę umiejętność z dodawaniem. Wykonujemy dodawanie, a potem „wyciągamy całości”. Zachęcam uczniów, by zapisali ułamek niewłaściwy otrzymany „po drodze” do ostatecznego wyniku. Przykłady dodawania ułamków z przekraczaniem jedności zebrałam z Bazie 76. Podobnie jak w poprzedniej, pierwsza część bazy zawiera przykłady możliwe do wykonania na pomocy, a druga wprowadza w obliczenia abstrakcyjne. Bardzo zachęcam też do poszukiwania strategii na sprytne wykonywanie obliczeń. Jedną z nich może być na tym etapie „dopełnianie” dużych części ułamkowych do całości. Opiszę to na przykładzie: będę dodawać pięć dziewiątych i osiem dziewiątych. Standardowa metoda wygląda tak: wszystkich części dziewiątych jest ich 5+8=13. Od tego odejmujemy 9 części (one tworzą jedną całość), i uzyskujemy 13-9=4. Naszym wynikiem jest jeden i cztery dziewiąte. Można pomyśleć inaczej: osiem dziewiątych to już prawie całość! Wystarczy przełożyć tam jedną dziewiątą z 5/9 i utworzyć całość. A poza całością? Mamy oczywiście 4/9, bo z pięciu dziewiątych zabrałam jedną część. Wynik oczywiście ten sam, czas też podobny, ale jak wiele może zmienić taka metoda przy dużych liczbach! Jeśli nie wierzycie, to spróbujcie dodać 386/451+449/451. Obliczenia równoległe Kolejnym wyzwaniem, z którym możemy się zmierzyć, jest dodawanie liczb mieszanych. Jak zwykle praca na konkrecie sprawia, że sam proces nie jest trudny do zrozumienia. Układamy obie liczby mieszane i patrzymy, jaką liczbę utworzą razem. Powyżej liczby 1 i dwie siódme oraz 1 i trzy siódme. Dziecko w intuicyjny sposób łącząc liczby porządkuje elementy pomocy – oddzielnie całości (jest ich razem 1+1=2), a oddzielnie części siódme (jest ich razem 2+3=5). W takim razie w sumie otrzymujemy liczbę 2 i pięć siódmych. Jakie wyzwanie może pojawić się przy przejściu do abstrakcji? Mamy tak naprawdę trzy procesy myślowe do wykonania jednocześnie. Dwa już znamy: mianownik pozostaje taki jak był (bo to rodzaj części, z jakimi mamy do czynienia), liczniki dodajemy (one mówią, ile części mamy). Dochodzi trzeci, polegający na tym, by obliczyć ile jest razem całości. Zwykle każdy z nich sam w sobie jest łatwy, ale niektórym dzieciom trudno skupić się na jednym, wykonać go i dopiero zająć się następnym. Taka umiejętność wymaga pewnej gotowości i ćwiczeń. Jeszcze trudniej jest, gdy dochodzi kolejny etap – wyciąganie całości. Tutaj tym bardziej zachęcam dzieci do wykonania działania krok po kroku i zapisywania wyniku pośredniego. Przykłady z dodawaniem liczb mieszanych zebrałam w Bazach 77 (bez przekraczania całości) i 78 (z przekraczaniem całości). Czy wynik trzeba skracać? Na początku przygody z dodawaniem nie zmuszam dzieci do skracania wyniku. Ze skracaniem wyniku jest podobnie jak z wyciąganiem całości – przyjęło się to robić, ale też czasem jest to zupełnie nieopłacalne, jeśli będziemy go używać w dalszych obliczeniach. Dlatego staram się pokazywać, dlaczego czasem warto skracać, a czasem nie. Bazy 75-78 zawierają tylko przykłady, w których pojawiają się ułamki nieskracalne (żeby nawet nas-dorosłych nie kusiło do opowiadania o skracaniu, zanim nie ułożą się w głowie nowe umiejętności). Na skracanie wyników przyjdzie jeszcze czas. Jest to ważna umiejętność i dobrze ją ćwiczyć, ale… wszystko w swoim czasie 🙂 Dodawanie ułamków Dodawanie ułamków o identycznym mianowniku W przypadku dodawania ułamków o takim samym mianowniku wystarczy dodać ich liczniki. Mianownik pozostaje bez zmian. Należy Pamiętać, że wynikiem tego działania może być ułamek niewłaściwy 3 5 + 1 5 = 4 5 , 6 11 + 10 11 = 16 11 , 23 26 + 0 26 = 23 26 Dodawanie ułamków o różnych mianownikach W przypadku dodawania ułamków o różnych mianownikach pierwszym krokiem jest sprowadzenie ich do wspólnego mianownika, czyli do sytuacji, kiedy mianowniki obydwu ułamków będą miały tę samą wartość. Następnie postępujemy analogicznie, jak w przypadku dodawania ułamków o tym samym mianowniku, a więc liczniki są sumowane, natomiast mianownik nie ulega zmianie. W celu sprowadzenia ułamków do wspólnego mianownika stosuje się dwa podejścia. Pierwsze z nich to pomnożenie dwóch mianowników. Uzyskany wynik staje się nowym mianownikiem. Licznik pierwszego ułamka obliczany jest jako iloczyn tego licznika oraz mianownika drugiego ułamka. Natomiast nowy licznik drugiego ułamka, to poprzedni licznik pomnożony przez mianownik pierwszego ułamka. 2 3 + 3 7 = 14 21 + 9 21 = 23 21 , 7 5 + 3 6 = 42 30 + 15 30 = 57 30 , 3 8 + 1 7 = 21 56 + 8 56 = 29 56 Drugie podejście to arbitralne wybranie nowego mianownika, który jest wielkokrotnością obydwu mianowników. Przykładowo dla 8 i 20 będzie to 40 (w przypadku pierwszego podejścia wynikiem byłoby 160, gdyż jest to iloczyn 8 i 20). 1 2 + 5 12 = 6 12 + 5 12 = 11 12 , 3 20 + 1 8 = 6 40 + 5 40 = 11 40 , 5 6 + 3 8 = 20 24 + 9 24 = 29 24 Dodawanie ułamków i liczb całkowitych W przypadku dodawania ułamków i liczb całkowitych wynikiem może być liczba mieszana lub też ułamek niewłaściwy. W przypadku prezentowania wyniku w postaci liczby całkowitej wynikiem jest przepisana liczba całkowita i ułamek: 2 + 5 12 = 2 5 12 , 3 17 + 8 = 8 3 17 W sytuacji, gdy wynikiem powinien być ułamek niewłaściwy, w pierwszej kolejności należy zamienić liczbę całkowitą na ułamek. W tym celu sprawdzamy wartość mianownika ułamka. Mianownik liczby jest identyczny, jak mianownik drugiego ułamka. Natomiast licznik jest iloczynem mianownika i zamienianej liczby całkowitej. Ostatnim krokiem jest sumowanie liczników obydwu ułamków. 1 2 + 3 = 1 2 + 6 2 = 7 2 , 3 15 + 4 = 3 15 + 60 15 = 11 40 , 5 6 + 3 8 = 20 24 + 9 24 = 29 24 Dodawanie ułamków o różnych znakach Nieco bardziej złożone jest zagadnienie dodawania ułamków o różnych znakach, gdzie należy wykonać kilka operacji. W pierwszym kroku (podobnie jak w powyższych przykładach) należy jednym ze sposobów sprowadzić obydwa ułamki do wspólnego mianownika. Znak ułamka wynikowego, to znak ułamka, którego licznik jest większy. Licznik ułamka wynikowego to różnica pomiędzy większym a mniejszym licznikiem. Z kolei mianownik jest taki sam, jak mianowniki sumowanych ułamków. - 3 4 + 1 5 = - 3 ⋅ 5 4 ⋅ 5 + - 1 ⋅ 4 5 ⋅ 4 = - 15 20 + 4 20 = - (15-4) 20 = - 11 20 Wyznaczamy wspólny mianownik dla 4 i 5. W tym celu ułamek pierwszy (licznik i mianownik) mnożymy przez mianownik ułamka drugiego. Z kolei drugi ułamek mnożymy przez mianownik ułamka pierwszego. Sprawdzamy, który z ułamków ma większy licznik. Przy ułamku pierwszym licznik wynosi 15, natomiast przy drugim tylko 4. Znak ułamka wynikowego będzie taki, jak znak ułamka o większym liczniku. Przy ułamku - 15 20 mamy znak minus, tak więc wynikowy ułamek będzie również ujemny. Wreszcie wystarczy odjąć od większego licznika mniejszy licznik. Mianownik ułamka wynikowego jest taki sam, jak mianowniki ułamków, na których działamy. Dodawanie ułamka i liczby całkowitej o różnych znakach W przypadku dodawania ułamka i liczby całkowitej o różnych znakach pierwszym krokiem jest zamiana liczby całkowitej na ułamek niewłaściwy. Następnie jedną z wybranych metod sprowadzamy obydwa ułamki do wspólnego mianownika. Dalej już analogicznie, jak w przypadku dodawania ułamków o różnych znakach. 8 + ( - 7 8 ) = 6 ⋅ 8 8 + ( - 7 8 ) = 48 8 + ( - 7 8 ) = (48-7) 8 = 41 8 W pierwszym kroku zamieniamy liczbę całkowitą na ułamek o mianowniku identycznym, jak mianownik drugiego ułamka. Jedność w tym wypadku może zostać przedstawiona jako 8 8 Mamy 6 jedności, czyli: 48 8 Dalej postępujemy analogicznie, jak we wcześniejszym zadaniu. Ułamek o większym liczniku to 48 8 przed którym stoi znak dodatni. Wynikiem będzie więc dodatni ułamek o mianowniku równym 8. z Kolei w liczniku znajduje się różnica 48 i 7.

dodawanie ułamków zwykłych o różnych mianownikach